Decreet leiderschap… de nieuwe trend?

Het woord decreet of mooier decreetgenerator zou zo maar eens een serieuze kanshebber voor de titel van “het woord van 2017” kunnen zijn. Voor degene die het nog niet weet: “een decreet is een uitgevaardigde opdracht die is gemaakt door een regeringsleider, regering of parlement en welke de status van wet heeft. De naam die hiervoor wordt gebruikt varieert van land tot land”. In Nederland noemen we een decreet bijvoorbeeld een Koninklijk Besluit.

Voor- en nadelen van een decreet

De kersverse president van de VS, Donald J. Trump is groot fan van het decreet. Waarschijnlijk vanuit de gedachte dat het een zeer effectief instrument is. Want op het moment dat de president tekent, starten ambtenaren direct met de uitvoering van de plannen. Die plannen hoeven niet meer langs het Congres bestaande uit: de Senaat (Amerikaanse Eerste Kamer) en het huis van Afgevaardigden (Amerikaanse Tweede Kamer) die de wetten in het land schrijven. In de praktijk blijkt het echter minder effectief, je hoeft slechts de kranten te lezen om te zien dat het vooral chaos en onbegrip met zich mee brengt. Een decreet is vooral handig als er snel gehandeld moet worden, zoals bij rampen of militaire acties. Daarbuiten lijkt het decreet meer symbolisch dan effectief te zijn.

Er zijn een aantal factoren die van belang zijn i.g.v. het uitvaardigen van een decreet: een belangrijke factor is macht. Je hebt macht en maakt er gebruik van om een decreet uit te vaardigen. Een ander is snelheid. Een decreet is onmiddellijk van kracht, er dient zich dus ook onmiddellijk een nieuwe werkelijkheid aan. Het heeft verder te maken met een zekere arrogantie. Je denkt exact te weten wat de problemen zijn, en vanuit de “ivoren toren” wordt er vervolgens nadrukkelijk ingegrepen en bijgestuurd. In de communicatie is er dus vooral sprake van éénrichtingsverkeer.

Bokito leiderschap

Ook slechte voorbeelden kunnen mensen charmeren en inspireren. Dus het hoeft geen verbazing te wekken wanneer management, vanuit de idee van snelheid en slagvaardigheid, het decreet gaat omarmen en meent met eenzijdige opdrachten en aanwijzingen, zogenaamde executive orders, succesvol een bedrijf te kunnen leiden. We weten dat dit op een enkele plek reeds (is) gebeurt. Trump zou zo maar eens voor een reveille kunnen zorgen van gedacht snel en effectief leiderschap per decreet.

Niet doen!

Maar de moderne werknemer zit niet te wachten op een manager die hem of haar exact voorschrijft wat er moet gebeuren en dat ook nog eens strak controleert. De nieuwe werknemer weet prima wat er moet gebeuren en heeft daar over het algemeen ook nog eens groot plezier in. Er is dan ook niet zo’n grote behoefte aan formele leiders. De grootste uitdaging van formele leiders anno 2017 is zich te ontwikkelen tot leiders met gezag. Goed leiderschap op basis van gezag is van groot belang voor de motivatie en productiviteit van medewerkers. Leiders met gezag blijven altijd hun waarde houden. Leiderschap gebaseerd op macht is in de moderne tijd uiteindelijk kansloos leiderschap.

De maakbare organisatie?

“Bokito leiders” maken vaak de fout te denken dat organisaties maakbaar zijn. Dit speelt het sterkst binnen de verticale organisatie waarbij de top zich bezighoudt met alle besluiten, en meent een organisatie vanuit de spreekwoordelijke ivoren toren te kunnen besturen. Het zijn de organisaties waar de wet van de sterkste opgang doet, waar tegenspraak een reden voor ontslag is en waar alles draait om macht. Wie zit er boven op de apenrots? Moderne en slagvaardige organisaties zijn meer horizontaal ingericht. Goed opgeleide werknemers zijn nu eenmaal veel productiever wanneer ze mee mogen denken en communiceren bij besluitvormingsprocessen. Het zijn medewerkers die bovendien een zekere allergie hebben voor formele leiders die hun positie vooral vanuit macht invulling geven. Gezaghebbend leiderschap is niet voor niets de oudste en meest natuurlijke vorm van leiderschap bij de mens.

Gezag ontwikkelen

Voor het ontwikkelen van gezag zijn vijf principes van belang[1]:

  1. Vind je niche: doe dat waar je talent ligt en waar je toegevoegde waarde kunt hebben.
  2. Leef je in: begrijp wat er leeft bij je mensen en welk effect je acties (zullen) hebben.
  3. Dien de groep: denk altijd als eerste in het belang van de groep.
  4. Ken je moment: treed op wanneer je leiderschap nodig is, houd je anders op de vlakte.
  5. Gedraag je: zorg dat je te allen tijde eerlijk, oprecht en betrouwbaar bent.

Voor de narcist gaat het om roem, voor de psychopaat om winnen. Voor een leider met gezag gaat het niet om roem of winnen, maar om invloed en inspiratie. De invloed die een leider uitoefent per decreet lijkt vooralsnog beperkt te zijn, inspirerend is het zeker niet.

Deze column verscheen eerder op Managementsite

[1] Gezag, Mark van Vugt en Max Wildschut, pag. 233

2 antwoorden

Stuur mij een e-mail als er vervolgreacties zijn.Stuur mij een e-mail als er nieuwe berichten zijn.

Plaats een Reactie

Meepraten?
Draag gerust bij!

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

*
*