Vriendschap

Stel, het lijkt dat je alles hebt; een mooi huis, meer dan voldoende geld, vakanties wanneer je maar wilt, goede gezondheid, etc. Maar, je hebt niemand waarmee je het kunt delen. Kun je dan gelukkig zijn? Volgens de Amerikaanse sociaal psycholoog Roy Baumeister is dat onmogelijk omdat contact met anderen cruciaal is binnen ons bestaan. Sterker, we hebben de oerbehoefte om ergens bij te horen en om een langdurige relatie aan te gaan met mensen op wie we kunnen bouwen en met wie we leuke dingen kunnen doen. Het is één van onze sterkste drijfveren. Baumeister bewees onder meer dat onze angst voor sociale afwijzing en alleen gelaten te worden groter is dan onze angst voor de dood. Per dag denken we hier meerdere keren aan.

De angst alleen te zijn is verklaarbaar bezien vanuit de evolutie. Want binnen een groep hadden we een grotere kans te overleven. Los van deze ‘praktische’ kant hebben vriendschapen ook positieve effecten. Zo toonden Australische onderzoekers aan dat het hebben van goede vrienden bijdraagt aan een gezonder en langer leven. Dit geldt ook voor het hebben van goede gezinsbanden. Echter, het verband tussen goede gezondheid en vriendschappen is een stuk sterker. Uit een ander onderzoek blijkt dat een gebrek aan vrienden even slecht is voor je gezondheid als roken en overgewicht. Met andere woorden: vriendschappen zijn naast een oerbehoefte ook van levensbelang!

Naast deze positieve effecten van vriendschap zijn er ook nadelen. Zo laat onderzoek aan de universiteit van Missouri zien dat vriendinnen elkaar verder in de stress kunnen praten. Het blijkt namelijk dat het niveau van het stresshormoon cortisol stijgt wanneer je over persoonlijke problemen praat en langer bij negatieve gevoelens stilstaat. Het begripvol luisteren, vragen stellen, elkaar gelijk geven en samen piekeren (wat op zich een positieve functie heeft) kent dus een keerzijde. Wat goed zou zijn is dan ook om op tijd je eigen grenzen aan te geven, niet mee te gaan in hoe vreselijk een situatie is, de ander met de consequenties van hun gedrag te confronteren, eventueel over een ander onderwerp te beginnen, te relativeren of humor te gebruiken om samen om het probleem te lachen.

Mannen daarentegen hebben het onderling minder vaak over persoonlijke problemen. En als ze het er dan wel over hebben kijken ze elkaar daarbij minder aan, praten ze vooral in de oplossende sfeer (in plaats hun hart te luchten), gooien ze hun irritatie eruit, drinken daarbij een biertje en gaan met een grap weer door. Ook hebben mannen over het algemeen minder vriendschappen dan vrouwen en vinden ze het makkelijker deze te verbreken.

En het verbreken van vriendschappen is een kunst op zich. Daar waar je voor een ‘echte’ vriend(in) zonder problemen 100 kilometer rijdt om elkaar te zien, kan het telefoongesprek met een ‘minder goede’ vriend(in) al vervelend zijn. Je merkt na afloop van het gesprek dat je met minder energie op de bank zit, en de volgende keer als er wordt gebeld neem je de telefoon maar niet op omdat je ‘niet thuis bent’. Of je zegt dat ‘we snel weer afspreken’ waarbij je dat ‘snel’ lang uitstelt. Alternatief is dat je ze de ‘break-up song’ toestuurt.

Vraag: maak jij het bespreekbaar als een vriendschap minder wordt? Natuurlijk wil je de ander niet kwetsen. Keerzijde is wel dat het jou energie kost. En dan te bedenken dat het op zich heel normaal is dat vriendschappen eindigen. Praktische oorzaken kunnen bijvoorbeeld zijn het verhuizen naar een andere stad of het krijgen van een nieuwe sociale omgeving door verandering van werk of gezinssamenstelling. Fundamenteler kan zijn door geschonden vertrouwen of dat de ander iets doet waar je het vanuit je geloofsovertuiging of waarden mee oneens bent. Vraag blijft of je het bespreekbaar durft te maken. Of verbreek je liever de relatie radicaal dan wel laat je deze ‘doodbloeden’? Daarmee doe je uiteindelijk de vriendschap en jezelf geen recht. Bovendien is de kans aanwezig dat je er iemand mee kwetst. Is dat het waard?

Tot slot de uitdaging voor de komende periode. Hoe staat het met jouw vriendschappen? Hoe open en eerlijk ben jij binnen die relaties? Voer daarover de komende periode eens met een aantal vrienden of vriendinnen een gesprek. Stuur ze vooraf deze nieuwsbrief en stel daarbij de vraag waarom zij je vrienden zijn. Wat is het in jou dat hen aantrekt waarom ze graag tijd en energie in de relatie steken. Stel jezelf uiteraard ook deze vraag. Ik ben benieuwd welke nieuwe inzichten je krijgt.

Geniet van je vriendschappen!